Uncategorized

Λόγος εις τα Εγκαίνια του Ιερού Ναού Αποστόλου Ανδρέου 24/3/2018

Σεβασμιώτατοι. Εντιμότατοι  άρχοντες. Αγαπητοί αδελφοί και πατέρες

Ημέρα ιστορική και χαρμόσυνη η σημερινή, Εορτή διπλή Θεομητορική του Ακαθίστου Ύμνου και προεόρτια του Ευαγγελισμού αλλά και η μοναδική εορτή για κάθε ενορία η ημέρα των Εγκαινίων του Ναού. Η δοξολογία μας και οι ευχαριστίες μας είναι πρώτα προς τον Άγιο Θεό που μας αξίωσε να φτάσουμε σε αυτή την χαρμόσυνη εορτή των Εγκαινίων του Ναού μας, και δεύτερον σε σας Σεβασμιώτατε ποιμενάρχα μας, που με πολύ χαρά και ενδιαφέρον περιμένατε αυτήν την ημέρα. Ευχαριστίες πολλές και σε σας Σεβασμιώτατε Άγιε Φιλίππων που  τιμάτε σήμερα με την παρουσία σας τη μικρή μας ενορία.

Θα ήθελα να πω δυο λόγια για την ιστορία αυτού του τόπου και ειδικότερα για τον Ιερό Ναό. Πριν το 1922 δεν υπήρχε χωριό Άγιος Ανδρέας. Υπήρχε όμως ένα Ρώσικο  Μετόχι της   Περιώνυμης       Σκήτης  του Αγίου Ανδρέου των Καρυών του Αγίου Όρους.

Θα αναφερθώ εν συντομία για το πότε και πώς άρχισαν να έρχονται οι Ρώσοι στο Άγιον Όρος. Στο δεύτερο μισό του 19ου αιώνα και μετά την λήξη του Ρωσο-τουρκικού πολέμου οι Ρώσοι δε σταμάτησαν να αγωνίζονται για την πρόσβασή τους στο Αιγαίο πέλαγος και στη Μεσόγειο θάλασσα.  Παρότρυναν λοιπόν μοναχούς που είχαν την επιθυμία να μονάσουν στον Αγιώνυμο Άθωνα και τους βοηθούσαν να  κτίζουν μεγαλοπρεπέστατα μοναστήρια και πολυόροφα κτίρια, όπως του Αγίου Παντελεήμονος και του Αγίου Ανδρέου, του οποίου μετόχι υπήρξε ο σημερινός οικισμός.

Το 1840 έρχονται οι πρώτοι Ρώσοι μοναχοί στο Άγιον Όρος και σε περίπου 50 χρόνια με την απότομη αύξηση  τους και την πανσλαβική τους ιδέα, καταφέρνουν να φτάσουν στον αριθμό τους Έλληνες μοναχούς.

Η μονή του   Αγίου Παντελεήμονος αριθμούσε περί τους 2.000 μοναχούς και η Σκήτη του Αγίου Ανδρέου τους 1.000. Έτσι λοιπόν το 1869 η Σκήτη του Αγίου Ανδρέου αγοράζει αυτήν την περιοχή από τον Τούρκο μπέη   Νουζλά, εξ ου και το τουρκικό όνομα της περιοχής, ο οποίος κατοικούσε στη Δράμα, αντί τιμήματος 3.000 χρυσών τουρκικών λιρών. Η περιοχή αυτή απλωνόταν μέχρι την σημερινή Ν. Ηρακλείτσα και το λιμάνι της Ν. Περάμου, που όπως γνωρίζουμε έχει στρατηγική σημασία  για τη βόρειο Ελλάδα. Άρχισε λοιπόν ο επεκτατισμός των Ρώσων και εκτός Αγίου Όρους, γνωρίζοντας πολύ καλά τη σημασία που έχει ο κόλπος των Ελευθερών. Στο λιμάνι αυτό ερχόταν μεγάλα πλοία και ξεφόρτωναν ό,τι  ανάγκες είχαν οι Ρώσοι.

Εδώ είχαν χτίσει το μετόχι τους προς τιμή του Αποστόλου Ανδρέα, με αυτόν το    Ναό ως κεντρικό και γύρω από αυτόν τα κελιά τους, με τους βοηθητικούς χώρους, τους μύλους, τα ελαιοτριβεία και τους αμπελώνες, ώστε να προμηθεύουν με αγαθά το Άγιον Όρος. Οι μοναχοί εδώ έφτασαν τους 100 και είχαν άλλους τόσους εργάτες για τους ελαιώνες και τους αμπελώνες. Υπάρχουν έγγραφες μαρτυρίες ότι είχαν όπλα, πολεμοφόδια και διέθεταν  άριστες γνώσεις σε στρατιωτικά θέματα. Οι σημερινοί αγιορείτες μοναχοί λένε ότι η Παναγία απέτρεψε τα σχέδιά τους, διώχνοντάς τους από το Άγιον Όρος και την Ελλάδα. Τα προαναφερθέντα γεγονότα είναι καταγεγραμμένα σε ιστορικά βιβλία της περιοχής μας και τα διδάχθηκα ως ιεροσπουδαστής τη δεκαετία του 90 στην Αθωνιάδα εκκλησιαστική Σχολή που στεγάζεται μέχρι και σήμερα στη Σκήτη του Αγίου Ανδρέα στις Καρυές.

Από 1907 μέχρι το 1913 μία αίρεση αναφύεται μεταξύ των Ρώσων   μοναχών στη Σκήτη του Αγίου Ανδρέου στο Άγιο Όρος. Η αίρεση τον ονοματολατρών δηλαδή της θεοποιήσεως του ονόματος του Ιησού και της ταυτίσεώς του με την ουσία Του. Τον  Ιούλιο του 1913 ο ρωσικός στρατός  με τρία πολεμικά πλοία παραλαμβάνει και μεταφέρει βιαίως 833 συνολικά ρώσους μοναχούς ονοματολάτρες στην Οδησσό. Το Άγιον Όρος ηρέμησε και ο Οικουμενικός Πατριάρχης Γερμανός συνιστά, κανείς από αυτούς τους μοναχούς να μην επανέλθει. Εξαιτίας της αιρέσεως αυτής ο αριθμός των ρώσων μοναχών  στη Σκήτη περιορίστηκε και άρχισε η παρακμή της, η οποία συνεχίστηκε με τη ρωσική επανάσταση του 1917, διότι έκτοτε έπαυσαν να έρχονται νέοι μοναχοί, και έτσι σιγά σιγά ερημώθηκε μαζί και το μετόχι τους, εδώ στο σημερινό αυτό χωριό. Οι τελευταίοι μοναχοί από εδώ εκδιώχτηκαν κακήν κακώς το 1919 από τους «κρατούντες» εκείνης της εποχής και εξορίστηκαν στη Βουλγαρία.

Μετά την συνθήκη τις Λωζάνης το 1922 Έλληνες πρόσφυγες από την περιοχή της Νικοπόλεως του Πόντου  ήρθαν και εγκαταστάθηκαν στο Μετόχι αυτό του Αγίου Ανδρέα, ενώ κάτω στην Ν. Ηρακλείτσα  πρόσφυγες από την ανατολική Θράκη. Το Ελληνικό  κράτος το 1924 απαλλοτρίωσε όλη την περιοχή με τα κτήματα του μετοχίου και τα μοίρασε στου πρόσφυγες Ποντίους και Θρακιώτες. Το χωριό είχε την ονομασία του Τούρκου Νουζλά έως το 1928 που μετονομάστηκε επίσημα σε Άγιο Ανδρέα. Έως το 1934 ανήκε στην κοινότητα των Ελευθερών. Το 1934 με Διάταγμα αναγνωρίσθηκε ως ξεχωριστή Κοινότητα.

Το 1998 αποτέλεσε Δημοτικό Διαμέρισμα του Δήμου Ελευθερών και απο   το 2010  είναι Δημοτικό Διαμέρισμα του Δήμου Παγγαίου.

Οι πρόσφυγες λοιπόν  σιγά σιγά γκρέμισαν τα κτίρια και χρησιμοποίησαν τα υλικά για την ανοικοδόμηση οικιών. Αυτός ο Ναός έμεινε και τους εξυπηρέτησε μέχρι το 1970, όπου μη μπορώντας να τον αναστηλώσουν έχτισαν  τον Ναό των Αγίων Δώδεκα Αποστόλων, με την συνδρομή των ξενιτεμένων  συγχωριανών τους στη Δυτική τότε Γερμανία. Ο Ναός εφόσον δεν λειτουργούσε ερήμωσε και σιγά σιγά άρχισε να καταρρέει πρώτα ο νάρθηκας, που στον επάνω όροφο στέγαζε το Ηγουμενείο,  στη συνέχεια τα δάπεδα του Ναού, η στέγη και ο κάτω ορόφος, όπου ήσαν ορισμένα κελιά μονάχων.

Ο Ναός ανήκε ιδιοκτησιακά στη Διεύθυνση Γεωργίας Καβάλας. Με αίτησή του το 1998  ο πρώτος Δήμαρχος των Ελευθερών κ. Ηρακλής Καραμπερίδης ζήτησε και πήρε στην ιδιοκτησία του Δήμου τον ερειπωμένο Ναό του άλλοτε Ρωσικού Μετοχίου. Από τότε γινόταν προσπάθειες να ενταχθεί σε κάποιο  πολιτιστικό πρόγραμμα της Ευρώπης και να χρηματοδοτηθεί η αναστήλωση και ανακαίνισή του.

Ο τότε Δήμαρχος κ. Χαράλαμπος Χρυσανίδης έβαλε έναν από τους πρωταρχικούς του στόχους την αναστήλωση του Ιερού Ναού. Κατάφερε και το ενέταξε στο κοινοτικό πρόγραμμα « Θησέας » της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Οφείλουμε πολλές ευχαριστίες στο  τότε Δημοτικό Συβούλιο και ιδιαιτέρως στον ίδιο, διότι ανέλαβε το έργο προσωπικά όχι μόνο ως Δήμαρχος αλλά ως  έμειρος Μηχανικός. Γι’αυτή του την προσφορά αποφάσισε το εκκλησιαστικό Συμβούλιο να του απονείμει σήμερα τιμητική πλακέτα δια των χειρών του Σεβασμιωτάτου ποιμενάρχου μας.

Βεβαία τα χρήματα δεν έφτασαν να ολοκληρωθούν οι εργασίες και  αυτό το ανέλαβαν οι αγαπητοί ενορίτες, τους οποίους ευχαριστώ από τα τρίσβαθα της καρδιάς μου, καθώς και  τους ευλαβείς προσκυνητές για την συνδρομή τους.  Η εκκλησία μας  προσεύχεται καθημερινώς για τους κτήτορες ,ανακαινιστές και δωρητές Αυτής.

Κύριε Αγίασον τους αγαπώντας την ευπρέπεια του οίκου Σου.

Τέλος δε θα μπορούσα να ξεχάσω τους αγαπητούς και πολύτιμους συνεργάτες μου, την εκκλησιαστική επιτροπή που μαζί αγωνιζόμαστε καθημερινά τον καλόν αγώνα που ταχθήκαμε για τη διακονία Του Θεού και του λαού Του. Τελειώνω με το κοντάκιο των Εγκαινίων.

Οὐρανός πολύφωτος ἡ Ἐκκλησία, ἀνεδείχθη ἅπαντας, φωταγωγοῦσα τούς πιστούς, ἐν ᾧ ἑστῶτες κραυγάζομεν, Τοῦτον τόν Οἶκον, στερέωσον Κύριε. Αμην