Προσκυνηματικό Οδοιπορικό της Ιεράς Μητροπόλεως Ελευθερουπόλεως στην Τήνο και την Άνδρο 13 – 16 Οκτωβρίου 2025
Με ιδιαίτερη συγκίνηση και ευγνωμοσύνη προς τον Θεό και την Υπεραγία Θεοτόκο, η Ιερά Μητρόπολή μας πραγματοποίησε, υπό την αιγίδα και την πατρική ευλογία του Σεβασμιωτάτου Ποιμενάρχου μας κ. Χρυσοστόμου, τετραήμερο προσκυνηματικό οδοιπορικό στα ιερά νησιά της Τήνου και της Άνδρου. Πενήντα πιστοί, κληρικοί και λαϊκοί, με κοινό πόθο τη συμμετοχή σε μια ξεχωριστή πνευματική εμπειρία, ξεκινήσαμε το πρωί της Δευτέρας 13 Οκτωβρίου 2025 από την Ιερά Μητρόπολη Ελευθερουπόλεως, γεμάτοι χαρά και προσμονή. Με τις ευχές του Σεβασμιωτάτου, πορευθήκαμε οδικώς, με λεωφορείο προς τo λιμάνι της Ραφήνας και από εκεί, διαπλέοντας το γαλήνιο πέλαγος, φθάσαμε στο ιερό νησί της Μεγαλόχαρης.
Η άφιξή μας στην Τήνο το βράδυ εκείνης της ημέρας γέμισε αμέσως τις καρδιές μας με συγκίνηση. Ο δροσερός αέρας του νησιού μάς έφερε αμέσως άρωμα ευλογίας και το πρωταντίκρυσμα του περίλαμπρου ναού της Παναγίας μάς έκανε όλους να σιωπήσουμε με δέος. Εκεί μας υποδέχθηκε με εξαιρετικό ενδιαφέρον και πατρική στοργή ο Αιδεσιμολογιώτατος Πρωτοπρευσβύτερος π. Γεώργιος Φανερός, Αρχιερατικός Επίτροπος Τήνου και Προϊστάμενος του Ιερού Προσκυνήματος της Μεγαλόχαρης, ο οποίος μας συνόδευσε τιμητικά σε όλη τη διάρκεια της παραμονής μας στο νησί, προσφέροντας αφειδώλευτα πνευματική καθοδήγηση και γνήσια φιλοξενία.
Το επόμενο πρωινό, Τρίτη 14 Οκτωβρίου, ξεκίνησε με Θεία Λειτουργία, η οποία τελέστηκε μέσα στο πανίερο Προσκύνημα της Παναγίας της Τήνου, ιερουργούντος του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου μας κ. Χρυσοστόμου και συλλειτουργούντων των ιερέων που συνόδευαν τον Σεβασμιώτατο καθώς και άλλων κληρικών προσκυνητών. Η ατμόσφαιρα της Θείας Μυσταγωγίας ήταν συγκλονιστική. Οι ψαλμοί αντηχούσαν γλυκά μέσα στον ναό, και οι καρδιές όλων μας πλημμύριζαν από κατάνυξη και ευγνωμοσύνη. Πολλοί δάκρυσαν αντικρίζοντας το ιερό εικόνισμα, το μικροσκοπικό και καταστόλιστο από πολύτιμα αναθήματα, της Παναγίας, την οποία ο λαός μας ευλαβείται ως Μητέρα και ως πρώτη και τελευταία Ελπίδα. Ήταν μια στιγμή ουράνιας πανδαισίας, μια γεύση από τον Παράδεισο, που θα μείνει ανεξίτηλη στη μνήμη όλων μας. Ο λόγος του Σεβασμιωτάτου την ώρα του κηρύγματος υπήρξε βαθιά συγκινητικός, γεμάτος πνευματική δύναμη και θέρμη. Με πατρική αγάπη και θεολογική σοφία, μίλησε για τη Μητέρα του Θεού ως το μοναδικό καταφύγιο του κάθε πιστού, ως τη μυστική γέφυρα που ενώνει γη και ουρανό. Αναφέρθηκε στο προσκυνηματικό μεγαλείο της Παναγίας της Τήνου, που εδώ και αιώνες αποτελεί σημείο αναφοράς της πίστεως του ελληνικού λαού, τόπο παρηγοριάς, θαυμάτων και αναστάσεως ψυχών. Θύμισε ότι δεν υπάρχει ελληνική οικογένεια που να μην έχει κάποτε στραφεί με δάκρυα και ελπίδα προς τη Μεγαλόχαρη, ζητώντας την ευχή και τη μεσιτεία Της.
Με λόγια ζεστά και λυρικά, τόνισε πως η Παναγία της Τήνου δεν είναι απλώς ένα προσκύνημα, αλλά μια ζωντανή σχέση, ένα μυστήριο που αναπαύει τις καρδιές των ανθρώπων και τις οδηγεί στον Χριστό. Κάλεσε όλους να κρατήσουν αυτή τη σχέση ζωντανή μέσα τους, να επιστρέψουν στην καθημερινότητά τους έχοντας την Παναγία ως συνοδοιπόρο και Μητέρα. «Όταν ο άνθρωπος πορεύεται με την Παναγία», είπε ο Σεβασμιώτατος, «τότε και οι δυσκολίες του λιγοστεύουν και οι πληγές του επουλώνονται, γιατί Εκείνη είναι το απαλό, ουράνιο βλέμμα του Θεού μέσα στον κόσμο». Ο λόγος του έπεσε στις καρδιές των προσκυνητών σαν δροσοσταλίδα, πολλοί δάκρυσαν, άλλοι έσκυψαν το κεφάλι με συγκίνηση, όλοι όμως ένιωσαν εκείνη την ώρα πως η Παναγία δεν είναι μακριά, αλλά παρούσα μέσα στον ναό, μέσα στην ψυχή, μέσα σε κάθε ειλικρινή επίκληση. Ήταν ένας λόγος που δεν τελείωσε με το «Αμήν» της λειτουργίας, αλλά συνέχισε να αντηχεί μέσα μας σε όλη τη διάρκεια του ταξιδιού, σαν άγγιγμα ψυχής, που μας συνόδευε όπου κι αν πηγαίναμε.
Μετά τη Θεία Λειτουργία, και το πρωινό που ευγενικά μας προσέφεραν, κατευθυνθήκαμε στο Μοναστήρι της Αγίας Πελαγίας, εκεί όπου η ταπεινή Μοναχή αξιώθηκε να δει το όραμα της Παναγίας και να αποκαλύψει το σημείο, τη θέση ακριβώς του σεπτού Εικονίσματος. Το βλέμμα μας σταμάτησε στο κελλί της Αγίας, και η ψυχή μας ένιωσε πως ο τόπος εκείνος εξακολουθεί να αναδίδει την ευωδία της Χάριτος, σαν να παραμένει ακόμη ζωντανό το ίχνος της θείας επισκέψεως. Η περιήγησή μας συνεχίστηκε στα χωριά της Τήνου, στο Βώλαξ με τα παράξενα βράχια του που θυμίζουν έργο της φύσεως θεόπνευστο, στον Πύργο με τα έργα του Χαλεπά, τη μαρμαρόγλυπτη κρήνη και τη γλυκιά απλότητα των ανθρώπων του. Κάθε χωριό, κάθε πέτρα και κάθε χαμόγελο μιλούσαν για πίστη και παράδοση, για την ταπεινή ομορφιά που μόνο τα νησιά του Αιγαίου μπορούν να χαρίσουν.
Όταν το απόγευμα επιστρέψαμε στη Χώρα της Τήνου, δεν θα μπορούσαμε παρά να ξαναπεράσουμε το κατώφλι του Ιερού Ναού της Ευαγγελιστρίας. Εκεί, μπροστά στη Μεγαλόχαρη, τελέσθηκε η ακολουθία του Εσπερινού, μέσα σε κλίμα κατάνυξης και ηρεμίας. Οι ψαλμοί αντηχούσαν γλυκά, ενώ οι καρδιές όλων πλημμύριζαν από ευγνωμοσύνη για τη μέρα που φώτισε τη ζωή μας. Μετά την ακολουθία, είχαμε την ευλογία να ξεναγηθούμε στους ιερούς χώρους του Προσκυνήματος, επισκεφθήκαμε το Εκκλησιαστικό Μουσείο, όπου φυλάσσονται πολύτιμα κειμήλια και αφιερώματα πίστεως, καθώς και την Πινακοθήκη του Ιδρύματος, με τα έργα Ελλήνων καλλιτεχνών που εμπνεύστηκαν από το θαύμα της Παναγίας. Ακολούθως, οδηγηθήκαμε στον ιερό τόπο όπου ευρέθη το θαυματουργό Εικόνισμα, εκεί όπου ακόμη και ο αέρας φαίνεται να φέρει άρωμα προσευχής και συγκίνησης.
Η ημέρα ολοκληρώθηκε με μια συγκινητική τελετή. Ο Σεβασμιώτατος Ποιμενάρχης μας, παρουσία του π. Γεωργίου Φανερού, Προϊσταμένου του Προσκυνήματος, και του Αντιπροέδρου του Ιερού Ιδρύματος, παρέλαβε με ευλάβεια την Ιερά Εικόνα από το εικονοστάσι, όπως γίνεται κάθε βράδυ για λόγους ασφαλείας, και την κατέθεσε με προσευχή στο θησαυροφυλάκιο του Ναού. Ήταν μια στιγμή ιερή και κατανυκτική, που συγκίνησε όλους βαθιά. Ο τρόπος με τον οποίο οι ιερείς περιέβαλλαν την Εικόνα, ο ήχος των σιωπηλών βημάτων και το φως των καντηλιών που τρεμόπαιζε πάνω στο χρυσό πλαίσιο, δημιουργούσαν μια ατμόσφαιρα ουράνια, σαν να συνέχιζε μυστικά η Λειτουργία της ημέρας μέσα στη νύχτα. Έτσι, με τις ψυχές γεμάτες δέος και ειρήνη, επιστρέψαμε στα καταλύματά μας, νιώθοντας πως η μέρα εκείνη υπήρξε μια πραγματική αποκάλυψη της θείας στοργής και της μητρικής αγάπης της Παναγίας. Έτσι τελείωσε η δεύτερη ημέρα του προσκυνήματός μας, μέσα σε φως, συγκίνηση και ευχαριστία προς τη Μεγαλόχαρη, που μας αξίωσε να σταθούμε τόσο κοντά Της και να ζήσουμε από κοντά τη ζεστασιά της παρουσίας Της.
Την επομένη ημέρα, το πρωί της Τετάρτης 15 Οκτωβρίου, αποχωριστήκαμε με συγκίνηση το ευλογημένο νησί της Μεγαλόχαρης, φέροντας μέσα μας τη γλυκύτητα της παρουσίας Της και τα αποτυπώματα της Χάριτός Της. Το πλοίο άφηνε πίσω του την Τήνο, και μπροστά μας, μέσα στο καθαρό φως του πρωινού, ανέτελλε η Άνδρος – το δεύτερο λιμάνι της πνευματικής μας πορείας. Το νησί μας υποδέχθηκε γαλήνιο και φωτεινό, λουσμένο στο φως του Θεού, με τα καταπράσινα βουνά του να κατεβαίνουν ήρεμα ως τη θάλασσα και να μας θυμίζουν τη γαλήνη της δημιουργίας.
Πρώτος σταθμός του προσκυνήματός μας ήταν η ιερά Μονή της Αγίας Μαρίνας, που στέκει αγέρωχη με τη μεγαλοπρέπεια του κάστρου της στους αιώνες, σαν πνευματικό φρούριο και άγιος τόπος θαυμάτων. Εκεί, μπροστά στην Ιερά Εικόνα της Αγίας, όλοι σταθήκαμε με ευλάβεια και ευγνωμοσύνη. Ο τόπος ολόκληρος μαρτυρεί την παρουσία και την ευλογία Της. Οι πατέρες της Μονής μάς διηγήθηκαν με λόγια απλά, της καρδιάς, το θαύμα της θεραπείας του μικρού Ανδρέα από την Κύπρο, μέσα από το οποίο η φήμη της Αγίας απλώθηκε σε όλο τον ορθόδοξο κόσμο. Οι προσκυνητές, συγκινημένοι, προσήλθαν ο ένας μετά τον άλλον να προσκυνήσουν, να ανάψουν κερί, να αποθέσουν στην Αγία Μαρίνα τα βάρη, τις αγωνίες, τις ευχαριστίες και τις προσευχές τους.
Κατόπιν κατευθυνθήκαμε προς την ιερά Μονή του Αγίου Νικολάου, η οποία δεσπόζει με φόντο ένα τοπίο ήρεμο και καταπράσινο, προσφέροντας στον επισκέπτη μια βαθιά αίσθηση ειρήνης. Ο ναός, λιτός αλλά γεμάτος χάρη, κρατά μέσα του την ευωδία αιώνων προσευχής. Εκεί τιμήσαμε τον προστάτη των ναυτικών, τον Άγιο Νικόλαο, πού είναι και δικός μας πολιούχος, παρακαλώντας Τον να καθοδηγεί με ασφάλεια τα ποντοπόρα πλοία, αλλά και τις ψυχές όλων όσοι διαπλέουν τη θάλασσα του βίου. Ο ήχος του δροσερού ανέμου και το απαλό θρόισμα των φύλλων συνόδευαν τη δέησή μας, ενώ οι ψαλμοί των πατέρων αντηχούσαν σαν ψίθυρος ουράνιος μέσα στο μοναστηριακό καθολικό.
Τελευταίος και κορυφαίος σταθμός του προσκυνήματός μας υπήρξε η σεβασμία Ιερά Μονή της Παναχράντου, που δεσπόζει επιβλητικά πάνω από τη Χώρα της Άνδρου, σκαρφαλωμένη στις πλαγιές του όρους Γερακώνες. Το βλέμμα μας υψώθηκε προς τα τείχη του Μοναστηριού, κι όλοι νιώσαμε πως πλησιάζαμε σε τόπο ιδιαίτερα αγιασμένο. Εκεί φυλάσσεται η θαυματουργή Εικόνα της Παναγίας, έργο του Ευαγγελιστού Λουκά, που από αιώνες σκορπίζει αδιάκοπα με τη χάρη των αμέτρητων θαυμάτων, παρηγοριά και δύναμη στους πιστούς. Στο καθολικό της Μονής προσκυνήσαμε με ευλάβεια την Εικόνα και την τιμία κάρα του Αγίου Παντελεήμονος, η οποία μεταφέρθηκε εδώ από την Κωνσταντινούπολη το 1705. Οι μοναχοί, με επικεφαλής τον γνωστό Γέροντα πατέρα Ευδόκιμο, μάς υποδέχθηκαν με αγάπη και απλότητα, προσφέροντάς μας τα παραδοσιακά κεράσματα, ρακί και λουκούμι, μα πάνω απ’ όλα λόγια καρδιάς, λόγια πίστεως και φιλοξενίας. Από τον περίβολο της Μονής η θέα ήταν μαγευτική: η Χώρα της Άνδρου απλωνόταν στα πόδια μας, το πέλαγος άστραφτε στις ακτίνες του ήλιου, και ο ουρανός, καθαρός και διάφανος, έμοιαζε να ενώνεται με τη θάλασσα. Εκεί, μέσα στην ηρεμία του τόπου, η ψυχή εύκολα ανυψώνεται προς τον Δημιουργό. Νιώθαμε αόρατα, μυστικά τη δύναμη της πίστεως να μας περιβάλλει, τη Χάρη της Παναγίας να μας σκεπάζει, και από μέσα μας γεννιόταν μια βαθιά ευχαριστία για όσα ζούσαμε. Κανείς δεν μιλούσε· μόνον η προσευχή έμενε ζωντανή, ήσυχη, μα δυνατή, σαν παλμός ουράνιος μέσα στα στήθη όλων. Ήταν πραγματικά ένα προσκύνημα γεμάτο φως, ειρήνη και μυστική αγαλλίαση, που άφησε ανεξίτηλο αποτύπωμα στις καρδιές μας και μας έκανε να έλθουμε ακόμη πιο κοντά στην Παναγία, στους Αγίους και στην αληθινή ουσία της πίστεως.
Η τελευταία ημέρα, Πέμπτη 16 Οκτωβρίου, ανέτειλε ήρεμη και φωτεινή, σαν να ήθελε ο ίδιος ο Θεός να σφραγίσει με ειρήνη και γλυκύτητα το τέλος αυτού του ιερού οδοιπορικού. Οι καρδιές όλων ήσαν πλημμυρισμένες από ευγνωμοσύνη για τις ημέρες που προηγήθηκαν, για τις ανεπανάληπτες στιγμές προσευχής, τα πρόσωπα, τα θαύματα, τη σιωπή και τη Χάρη που γευθήκαμε. Μετά το πρωινό αναχωρήσαμε από το λιμάνι της Άνδρου, αφήνοντας πίσω μας τα βουνά και τα μοναστήρια της, μα παίρνοντας μαζί μας τη μυστική της γαλήνη και την ευλογία των Αγίων.
Η θάλασσα ήταν γαλήνια, σχεδόν ακίνητη, σαν να συμμετείχε κι αυτή στην γαλήνη της ψυχής μας. Κανείς δεν μιλούσε πολύ, τα βλέμματα πλανιόνταν στον ορίζοντα, κι όλοι συλλογιζόμασταν όσα ζήσαμε. Οι σκέψεις έπαιρναν τη μορφή προσευχής· ήταν σαν να συνεχίζονταν σιωπηλά μέσα μας οι ψαλμοί που είχαμε ακούσει στα μοναστήρια, και να απλώνονταν τώρα πάνω στο πέλαγος σαν ευχαριστία. Όταν φθάσαμε στη Ραφήνα, ο ήλιος έλαμπε ήδη ψηλά, κι εκεί μας περίμενε μια τελευταία στάση, μια ακόμη ευλογία που ολοκλήρωνε με τον πιο όμορφο τρόπο το ταξίδι μας.
Επισκεφθήκαμε το Ιερό Ησυχαστήριο της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος στο Μήλεσι, τόπο ιερό και ευλογημένο από τη μορφή του Οσίου Πορφυρίου του Καυσοκαλυβίτου, του νεοαγιοκαταταχθέντος. Μπαίνοντας στον περίβολο, η ψυχή γέμισε από εκείνη την ειρήνη που μόνο η αόρατη παρουσία του Αγίου μπορεί να χαρίσει. Το Ησυχαστήριο, βυθισμένο μέσα στο πράσινο και στο φως, ανέδιδε μια γαλήνη σχεδόν ουράνια. Οι προσκυνητές στάθηκαν με τα μάτια της ψυχής μπροστά στην οπτασία του Οσίου (τα τίμια λείψανά του απόκεινται στο Άγιο Όρος) με δέος, άλλοι σιωπηλοί, άλλοι με δάκρυα στα μάτια, όλοι όμως με την ίδια αίσθηση πως βρίσκονταν ενώπιον ενός ζωντανού Αγίου. Προσευχηθήκαμε με ταπείνωση, ζητώντας τις πρεσβείες του Αγίου για την Εκκλησία, για τις οικογένειες και τις ψυχές όλων. Η προσευχή εκεί είχε πράγματι μια ιδιαίτερη γλυκύτητα, ήταν σαν να έκλεινε ο ίδιος ο Θεός με πραότητα και ευσπλαχνία το προσκύνημά μας, αφήνοντας ως τελευταίο δώρο τη γαλήνη της Χάριτός Του.
Με τις ψυχές ανάλαφρες και τα πρόσωπα φωτισμένα από την πνευματική χαρά, πήραμε τον δρόμο της επιστροφής. Καθώς πλησιάζαμε στην Ελευθερούπολη, ο νους όλων γύριζε στις εικόνες που χαράχθηκαν ανεξίτηλα μέσα μας: στη Μεγαλόχαρη της Τήνου, στην Αγία Μαρίνα, στην Πανάχραντο, στον Άγιο Πορφύριο· σε κάθε τόπο όπου η Χάρη του Θεού μάς επισκέφθηκε και μάς στήριξε. Και ανάμεσα σε αυτές τις μνήμες, φωτεινή και όμορφη, ξεχώριζε η παρουσία των ανθρώπων που αποτέλεσαν τη συνοδεία του προσκυνήματος. Ήταν όλοι τους υπέροχοι, καλοσυνάτοι, πράοι, υπομονετικοί, γεμάτοι ευγένεια και χαμόγελο. Σε όλη τη διάρκεια του ταξιδιού επικράτησε πνεύμα ειρήνης και αγάπης· καμία γκρίνια, καμία μιζέρια, καμία μικρότητα. Αντίθετα, η ατμόσφαιρα ήταν πάντοτε χαρούμενη, αδελφική, γεμάτη κατανόηση και ανθρωπιά. Ήταν μια συντροφιά που έμοιαζε οικογένεια, ένας μικρός καθρέφτης Εκκλησίας εν πορεία. Αυτή η απλότητα, η καλοσύνη και η αληθινή ευγένεια των προσκυνητών έδωσαν στο ταξίδι μια λάμψη ξεχωριστή, ένα φως που δεν προερχόταν απ’ έξω αλλά από μέσα – από την ειρήνη του Θεού που κατοικούσε στις καρδιές όλων.
Επιστρέψαμε στον τόπο μας γεμάτοι ευλογία, προσευχές και ανακαινισμένη πίστη. Το ταξίδι αυτό δεν ήταν απλώς μια εκδρομή ή μια όμορφη ανάπαυλα στην καθημερινή ρουτίνα, αλλά μια κοινή πορεία ψυχών προς τον Θεό, μια λειτουργία εν κινήσει, μια ανανέωση της ελπίδας και της ενότητας μέσα στο φως της Παναγίας και των Αγίων. Κρατούμε μέσα μας τη σιγουριά ότι κάθε βήμα μας σ’ αυτή την πορεία ήταν καρπός της ευλογίας του Σεβασμιωτάτου Ποιμενάρχου μας κ. Χρυσοστόμου, του οποίου η πατρική μέριμνα και η προσευχητική παρουσία μας συνόδευαν σε κάθε στιγμή.
Εκφράζουμε εκ βάθους καρδίας την ευγνωμοσύνη μας προς τον Σεβασμιώτατο για την έμπνευση και την πρωτοβουλία της διοργανώσεως αυτού του προσκυνήματος, που υπήρξε αληθινή πηγή πνευματικής αναψυχής και χάριτος. Δοξάζουμε τον Θεό και την Υπεραγία Θεοτόκο για κάθε ωραία στιγμή που μας χάρισαν, για κάθε προσευχή που ειπώθηκε, για κάθε ειρήνη που κατέβηκε στις καρδιές μας. Ευχόμαστε τέτοια προσκυνήματα να συνεχίσουν να τρέφουν την πίστη, να ενισχύουν την αγάπη και να στερεώνουν την ενότητα της τοπικής μας Εκκλησίας, προς δόξαν Θεού και σωτηρίαν ψυχών.
Αρχιμ. Χρυσόστομος Μπένος
Πρωτοσύγκελλος Ι.Μ. Ελευθερουπόλεως
16.10.2025
