Εγκύκλιος επί τη Αγία και Μεγάλη Παρασκευή 2017

«ο δε ηρνήσατο έμπροσθεν αυτών πάντων λέγων, ουκ οίδα τι λέγεις» (Ματθ. 26, 70)

Αγαπητοί αδελφοί και πατέρες

Αγία και Μεγάλη Παρασκευή σήμερα, ημέρα πένθους πνευματικού και δακρύων, και όλα εκείνα τα ανεπανάληπτα, τα συγκλονιστικά και δραματικά γεγονότα που συνθέτουν το Θείο Δράμα, παρελαύνουν και πάλι μπροστά από τη σκέψη και τη φαντασία μας. Μακάριος ο χριστιανός, ο οποίος ήσυχος από τον κλύδωνα των παθών και των βιωτικών μεριμνών ζει με θέρμη και ένταση ψυχής τις τελευταίες ώρες του γλυκυτάτου Θεανθρώπου. Εμείς εφέτος στο κήρυγμα αυτής της αγίας ημέρας ας σταθούμε στο θλιβερό γεγονός της αρνήσεως του Πέτρου.

Ήταν πράγματι κάτι το απρόσμενο! Ποιός θα το περίμενε, ο πλέον θερμός και ζωηρός μαθητής του Κυρίου, εκείνος που τόσο πολύ Τον αγάπησε, που ομολόγησε τόσο καθαρά την θεότητά του πεφιλημένου Διδασκάλου απαντώντας στο ερώτημα Του «τίνα με λέγουσιν οι άνθρωποι είναι τον υιόν του ανθρώπου, και λέγοντας – συ ει ο Χριστός ο υιός του Θεού του ζώντος», (Ματθ. 16, 15-16), ποιός να φανταζόταν εκείνος που πριν λίγες ώρες δικαίως  αγανακτισμένος για την βάρβαρη σύλληψη του Δασκάλου του, έβγαλε μαχαίρι και έκοψε το αυτί του Μάλχου, του δούλου του Αρχιερέως, πως θα έπεφτε τόσο χαμηλά. Ακριβώς μόλις βρέθηκε στην αυλή του Αρχιερέως, μέσα σε τόσο εχθρικό και ψυχρό περιβάλλον, ανάμεσα στους υπηρέτες και υπηρέτριες, κοντά στη φωτιά, αυτομάτως ο ξακουστός Πέτρος ξέχασε τα πάντα. Σε μία τραγική στιγμή λησμόνησε τον Δάσκαλο, τον μαθητή, την θερμότητα κάποτε της ψυχής του, την φλογερή αγάπη, πρόσφατες και παλαιές αναμνήσεις. Θόλωσε το μυαλό του! Την ώρα εκείνη, ξεχνώντας ο,τι ωραίο και υψηλό είχε στο νου και την καρδιά του, έβλεπε μόνο τα αγριωπά και χυδαία πρόσωπα του προσωπικού, πρόσεχε μόνο τα λόγια των, τα πικρά και ειρωνικά σχόλιά των για τον ανακρινόμενο Αθώο μέσα στο μέγαρο. Ένας παράξενος, μυστηριώδης φόβος και τρόμος και δειλία παρέλυσε την ψυχή του κορυφαίου Αποστόλου Πέτρου. Μερικοί εκεί τον ανεγνώρισαν. Είτε γιατί τον είχαν δει να ακολουθεί στις περιοδείες του, είτε γιατί τον ανεγνώρισαν από την προφορά του. Οι κάτοικοι της Γαλιλαίας είχαν πιο βαρειά φαίνεται σαν επαρχιώτες προφορά από τους πρωτευουσιάνους των Ιεροσολύμων. Τρεις φορές τον ρώτησαν αν είναι μαθητής του, υπηρέτριες, υπηρέτες και τρεις φορές, μάλιστα με όρκο αρνήθηκε ο δυστυχής την ιδιότητά του, ως μαθητού του ελκομένου επί το Πάθος και ήδη Ανακρινομένου Χριστού. «Ο μαθητής υπό του δέοντος καταγωνισθείς, όπως εύστοχα παρατηρεί ο ι. Χρυσόστομος, ου μόνον ουκ ενδείκνυται αγανάκτησιν, αλλά και αρνείται και κορασίου ταλαιπώρου και ευτελούς απειλήν ου φέρει».

Η περίπτωση αυτή του Πέτρου έχει ιδιαίτερη σημασία για την θρησκευτική ζωή μας. Μάλιστα μερικοί ψυχολόγοι της θρησκείας  ονόμασαν το φαινόμενο αυτό «σύμπλεγμα Πέτρου». Διότι κάτι παρόμοιο δυστυχώς πολλές φορές επαναλαμβάνεται στη ζωή των χριστιανών. Όταν τύχει να βρεθούν σε θέση παρόμοια, δηλαδή μέσα σε εχθρικό περιβάλλον, με ανθρώπους που πρεσβεύουν ιδέες και αρχές αντίθετες με όσες ο ίδιος πρεσβεύει. Την ώρα εκείνη ο φόβος, η δειλία, η κατάπτυστη και αδικαιολόγητη ντροπή παραλύουν κάθε ηθική αντίσταση, δένουν την γλώσσα του. Την ώρα εκείνη ζει ο χριστιανός το δράμα του Πέτρου, πιέζεται αφόρητα από το σύμπλεγμά του. Εάν είναι  π.χ. νέος και βρεθεί σε μία συντροφιά με έξαλλους συνομιλήκους του, ψυχρούς με τη θρησκεία, χωρίς ιδανικά, τότε η δεν μιλά, δεν λέγει την αλήθεια που του εδίδαξε ο Χριστός, η λέγει φοβισμένα δεν ξέρω. Το ίδιο κάποτε και με τον ευσεβή άνδρα η γυναίκα, όταν βρεθούν σε μία συγκέντρωση κοσμικών και αθέων. Διστάζουν τότε αφάνταστα  να ομολογήσουν, τι λέγει ο Χριστός, ο Σωτήρας μας, σ’ αυτό (α  ἤ β ) θέμα. Φοβούνται μη τυχόν και γελάσουν η τον ειρωνευθούν η τον χαρακτηρίσουν οπισθοδρομικό. Φοβούνται χωρίς να υπολογίζουν την πίκρα του Χριστού.

Ποιά είναι όμως η αιτία που παραλύει μπροστά στο κακό η ηθική μας αντίσταση. Είναι η ίδια με την περίπτωση του Πέτρου. Είχε κλονισθεί τότε σοβαρά η πίστη του Πέτρου στον Χριστό, εξ’ αιτίας των τότε θλιβερότατων γεγονότων. Αμφιβολίες πολλές εισέβαλαν στο μυαλό του. Μήπως δεν ήταν ο Θεός, όπως τον πίστευε επί τρία χρόνια; Μήπως ήταν απάτη, όνειρο χίμαιρα… Η πως συμβαίνει Υιός Θεού και να συλλαμβάνεται και να δένεται και να ανακρίνεται και να ραπίζεται. Το ίδιο συμβαίνει και με μας που δειλιάζουμε καθαρά να ομολογήσουμε τον Χριστό και την αλήθειά Του. Τα γεγονότα κάποτε μας κλονίζουν. Αιτία, λοιπόν, του συμπλέγματος του Πέτρου η ολιγοπιστία μας, η αναιμική μας αγάπη για το Θείο Λυτρωτή μας.

Ιδού σήμερα, αγαπητοί αδελφοί, τι μας επιτάσσει η σεβασμία αυτή και αγία ημέρα. Να αναλογισθούμε και εμείς, πότε σαν τον Πέτρο το μαθητή Του Τον  αρνηθήκαμε και μπροστά στον αιμόφυρτο Σταυρό Του να του ζητήσουμε γονατιστοί συγγνώμη, με πικρά δάκρυα αληθινής μετάνοιας, σαν το Πέτρο. Να του υποσχεθούμε δε, ότι ποτέ πια δεν θα δειλιάσουμε μπροστά στους εχθρούς Του, αλλά θα Τον ομολογούμε με παρρησία. Μόνο τότε δεν θα μας αρνηθεί και Εκείνος, όταν έλθει κάποια ημέρα πάλι στον κόσμο μας εν τη δόξη Του. Αμήν

Μετ’ εγκαρδίων πατρικών ευχών

†Ο ΕΛΕΥΘΕΡΟΥΠΟΛΕΩΣ  ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ